Over Griekenland is de laatste tijd al heel wat geschreven.
Maar wat gebeurd daar nu eigenlijk? Wat houden de termen liquiditeit,
solvabiliteit en schuldherschikking nu eigenlijk in? En Wat zijn de gevolgen
voor de wereld en u en ik?
Om te beginnen heeft Griekenland schulden, op zich is met
schulden niets verkeerd. Gezinnen gaan schulden aan omdat niet iedere aankoop
meteen te financieren is met het beschikbare geld. Bijvoorbeeld de aankoop van
een huis of een wagen. Dit zijn uitzonderlijke aankopen die niet jaarlijks
voorvallen, hierdoor is de impact op het budget beperkt.
Bedrijven gaan schulden aan om te investeren in een nieuw
product, de lening verdiend als het ware zichzelf terug over tijd. Met lenen is
dus niets fout als het met mate gebeurd. Laat ons Griekenland vervangen door
een gewoon gezin om de situatie en de fouten duidelijk te maken.
Als je als gezin geld leent voor een huis verwacht de bank
dat je dit geld terugbetaald. Je
doet dit niet door het huis te verhuren of
door het later voor meer geld te verkopen. Je betaald die lening af via uw
inkomsten. Iedere maand geeft je geld aan de bank. Zo ook doen de landen dit.
Echter, op een gegeven moment dalen de inkomsten of stijgen de kosten. Je
slaagt er nog net in om een evenwicht te vinden maar er komt geen extra geld
meer binnen. Toch valt net dan de wagen kapot. Je moet hiervoor lenen waardoor
uw maandelijks afbetalingen hoger komen te liggen en jouw evenwicht verdwijnt.
Hierdoor moet je bijlenen via bijvoorbeeld de lopende rekening om de intrest
terug te kunnen betalen. Op een gegeven moment echter kan je niet meer lenen
bij de bank. Jouw lopende rekening staat op zijn minimum. Dan zit je met een
liquiditeitsprobleem. Je hebt met andere woorden te weinig geld om de kosten te
dekken. Als dit gebeurd bij een gezin zal de bank jouw loon aanslaan. Dit lost
meestal e problemen op maar betekent dat je zwaar zal moeten besparen. Bij
Griekenland was de oplossing creatiever. Er kon niet meer geleend worden bij de
bank, dus ging men maar lenen bij de buren. Omdat buren ook een beetje vrienden
zijn waren de voorwaarden malser waardoor je plots weer liquide was.
Wat is dan solvabiliteit en insolvabiliteit? Je hebt geleend
bij de bank voor een nieuwe wagen en je hebt de pech dat je deze wagen in de
prak rijd. Nog voor je lening is afgelost moet je wederom gaan lenen voor een
wagen. Plus je wordt ook nog eens ontslagen. Nu heb je een situatie waarbij je
uitstaande leningen vele malen groter zijn dan je inkomsten. Zelfs indien je
gehele loon wordt aangeslagen kan je nooit de leningen allemaal terug betalen.
Je bent insolvabel, je bent niet langer in staat te voldoen aan je
verplichtingen. Het verschil met liquiditeit is dat dit een tijdelijke toestand
is. Je hebt tijdelijk te weinig geld. Bijvoorbeeld bij de bakker, je hebt geen
geld bij om nu te betalen dus betaal je de dag erna. Vanwaar je dat geld dan
uiteindelijk haalt maakt niets uit. Bij insolvabiliteit kan je het geld nergens
meer halen. De banken heeft nu het recht om je wagen aan te slaan. Echter wagen
één is niets meer waard en wagen twee is niet voldoende om beide schulden af te
betalen. De bank zal dus een deel van zijn uitgeleend geld niet meer terugzien.
Dit heet een schuldherschikking. De bank leent jouw 100 euro maar krijgt
slechts 60 of zelfs maar 30 euro terug. In het beste geval krijgt de bank de
volle 100 euro terug, maar pas binnen vijf jaar als je weer werk hebt en dit
zonder interest. Bij een schuldherschikking is er altijd wel nog een
gedeeltelijke terugbetaling en worden niet al jouw bezittingen aangeslagen, dit
gebeurd wel bij een faillissement. In beide gevallen echter zal de bank verlies
leiden.
Dit is het geval bij Griekenland. Het land heeft enorm veel
schulden en heeft meer uitgaven dan inkomsten. Het is dus niet langer liquide.
Om zijn schulden af te betalen en om zijn intrest te kunnen betalen moet het
geld lenen, echter niemand durft nog aan dit land te lenen uit schrik om een
deel van zijn geld niet meer terug te zien. Hierdoor moet Europa bijspringen,
de overheden lenen dus geld aan de Griekse overheid.
Maar de Griekse schuld blijft stijgen en er is op dit moment
nog altijd een begrotingstekort, hierdoor dreigt de insolvabiliteit van het
land. De schulden die ze nu aangaan kunnen ook niet worden terugbetaald, de
schuldenberg wordt zo groot dat zelfs indien alle Grieken één jaar lang
produceren en werken om de schuld terug te betalen dat dit niet voldoende is.
Er is dus geen kans dat het land al zijn schulden kan terugbetalen binnen een
redelijke termijn. Daarom overweegt men om een deel van die schulden kwijt te
schenken. Maar wie draagt dan het verlies?
Iedereen die schuldpapier heeft van Griekenland. Om te
beginnen de banken, die hebben een deel van jouw spaargeld geïnvesteerd in
Grieks overheidspapier. Maar ook fondsen, privébeleggers en verzekeraars zullen verlies leiden.
Omdat banken meestal werken met geld dat niet van hun is, uw
spaargeld, houd dit risico’s in. Jij hebt 100 euro aan de bank gegeven, van die
100 euro heeft de bank er 10 aan Griekenland gegeven maar ze krijgen nu slechts
6 euro terug. Jij hebt wel nog altijd recht op uw 100 euro. De bank zal die 4
euro verlies dus zelf moeten bekostigen. De banken kunnen dit omdat ze eigen
vermogen hebben, geld dat niet toebehoord aan spaarders maar kapitaal in handen
van de bank zelf. Echter indien de bank in ons voorbeeld slechts 10 euro eigen
kapitaal heeft dan weegt die 4 euro enorm zwaar door.
Een Griekse schuldherschikking en een faillissement zijn
feitelijk hetzelfde. Alleen bij het laatste zal het verlies nog groter zijn. In
beide gevallen zullen de banken enorme verliezen boeken. De vraag die
belangrijk is hierin is of de banken dit kunnen overleven. Hebben ze voldoende
kapitaal. Het antwoord is echter ja. Banken maken sinds kort weer winst, winst
is eigen kapitaal. Ze hebben hun dividenden verlaagd en hun balans opgeschoond.
Er is dus geen reden tot paniek. Echter het is ook geen rooskleurig scenario.
Het zal wegen op de resultaten van de banken en ook op de buffers van deze
banken om volgende crisissen aan te kunnen. Indien u net een nieuwe keuken
heeft gebouwd zal u eens vloeken als uw badkamer plots begint te lekken. Op een
gegeven moment is het geld ook bij de banken op. Daarom is het belangrijk dat
andere landen niet in gebreke komen. Landen zoals Italië en Spanje moeten
daarom voorkomen dat ze insolvabel worden. Hiervoor kunnen landen slechts één
ding doen: winst maken.