Leren Beleggen
Les 2: Internetbank of bank om de hoek?
Jarenlang was het enige verschil tussen de banken de aangeboden rente. Of de vriendelijke dame achter het loket. Dan plots veranderde er iets. De internetbank werd geboren. Geen vriendelijke dame achter het loket, geen warme knusse inkomhal met allerlei afschrikwekkende veiligheidsmaatregelen. In ruil een digipass en een website. Deutsche Bank en Rabobank klonken nog bekend in de oren, of er nu .be achterstond of niet. Kauphting bank was al wat exotischer. Een beetje terughoudend bekeek de Belg of dit wel veilig was. Gelukkig bood die bank 4%, anders zou ik dat zaakje nooit betrouwd hebben….
Maar ook de man die trouw bleef aan zijn ‘oud’ bank kende enkele bange momenten. Dexia was plots een Amerikaanse bank die Joe Sickpax aan een huis hielp dat hij niet kon betalen. KBC leek vooral de bankier van ingewikkelde zaken. En Fortis, dat waren een bende vampiers.
Plots leken die getallen op de uittreksels niet meer zo veilig. Terecht?
Bankieren is niet moeilijk. Een huis, tuin en keuken voorbeeld. Je geeft tien euro aan de bank. Die mag met die tien euro doen wat ze willen. Alleen als jij ze terug wilt moet ze die terug geven. Stel je voor dat morgen je buurman aanbelt. ‘Ik ga een week op reis, wil jij op mijn huis letten?’
Als brave buur zeg je natuurlijk ja. Maar wilt dat zeggen dat je vanaf dan dagelijks op zijn flatscreen zit te kijken naar Thuis? Ik mag hopen van niet. Toch is het net dat wat banken doen. Ze gebruiken jouw geld. Werken noemen ze het. Investeren.
Om te beginnen lenen ze het weer uit aan jou. Als je een huis koopt leen je in theorie geld van andere mensen met de bank als tussenpersoon. Als jij niet meer kan afbetalen breng je de bank en de spaarder in gevaar. Alsof je de flatscreen van je buurt kapot krijgt en geen geld hebt om een nieuwe te betalen. Of erger. Dat je met het geld dat je vond in de schuif van je buur zijn eigen kapotte tv laat herstellen.
Zijn banken dieven? Nee natuurlijk niet. Ze geven in theorie altijd het geld terug dat ze geleend hebben. Vaak zelfs met interest, al stelt dat niet veel voor. De truc is het geld terug kunnen vragen. En dat verschilt van bank tot bank. Want banken kunnen toveren. Van tien euro maken ze magisch 15 euro. Soms zelfs 20 euro. Vanwaar komt dat geld? Wel dat lenen ze bij de Centrale Banken. Die toveren geen geld, nee die drukken geld. Ze zijn als het waren de Sint van de banken.
De bank op de hoek die tien euro van jou krijgt maakt daar twintig euro van en geeft dat geld dan uit aan allerlei zaken. Aan bedrijven, aan leningen voor huizen, aan aandelen en aan obligaties. Op zich is dat goed. Bedrijven hebben geld nodig en dankzij banken bezit bijna iedere Belg een huis. Het probleem is risicomanagement.Als er morgen een dronken man op uw stoep staat die zegt dat hij geld nodigt heeft maar dat hij het zeker terugbetaald dan doe je de deur dicht. De bankier niet. Het is toch zijn geld niet, dus geeft hij het geld aan de dronken man. Die koopt er bier mee, drinkt het bier op en weg is het geld.
In meer economische termen: de bank leende geld uit aan mensen die niet konden terugbetalen.
Gebeurd dit vandaag nog altijd? Maar natuurlijk! Dat noemen ze ondernomen en dat is zelfs gezond. Niet elk idee is succesvol, maar om Edison losjes te citeren: iedere faling is een manier waarop het niet moet. Trial and error vormen de baseline van kapitalisme. Banken hebben daarom buffers om de mislukkingen op te vangen. Kapitaalbuffers, risicokapitaal, BASEL normen, cashflow en andere lettersoepjes. Komt hierop neer. Als een bank tien euro krijgt van jou proberen ze daartegenover eigen vermogen te plaatsen. Of veilige activa. Als ze jou tien euro gewoon in een kluis steken dan maakt de bank geen winst maar is de kans dat jij je geld terugkrijgt enorm groot. Indien ze vijf euro in de kluis steken en met vijf euro werken dan riskeren ze maar vijf euro te verliezen maximaal. De truc is dus om banken te zoeken die zo werken. Of toch niet?
Op de achtste dag creëerde de mens de overheid. In feite is de overheid de optelsom van alle inwoners. Indien jij ziek wordt zal je buur, je neef en je onbekende medelandgenoot ervoor zorgen dat jij toch een inkomen hebt, toch je ziekenhuisfactuur kan betalen en kan voort leven. Sociale zekerheid is een vorm van collectieve verdediging tegen ongeluk. Banken zijn ook verzekert door het collectief. In België is de regel simpel. Iedere 100.000 euro die je bezit per bank is veilig. Daar staat de overheid voor garant. Dat is geld op spaarrekeningen, kasbons en geld op de lopende rekeningen. Niet geld dat in aandelen zit, niet geld dat in obligaties zit. Maar dat hoeft ook niet. Dat zijn activaklassen die je koopt. Die zijn altijd van jou, ook als de bank waarop ze noteren failliet gaat. Je speelt aandelen en obligaties alleen maar kwijt als de bedrijven achter die activaklasse failliet gaan. Geld is dus veilig dankzij de overheid. Niet helemaal. Er staat nogal wat geld op de spaarboekjes. Ongeveer 200 miljard euro. Stel dat alle banken failliet gaan, dan moet de overheid enkele miljarden euro’s garanderen en dus uitbetalen. Vertrouwen op de overheid misschien toch niet zo veilig?
Om eerlijk te zijn, garanties door de overheid zijn altijd vooral nuttig om mensen gerust te stellen; In de praktijk moeten ze zelden worden ingezet. België heeft een leger, maar niemand die er in gelooft dat dit ooit een buitenlands leger kan buiten onze landsgrenzen houden. Toch is het er. En dat geld ook voor al die garantiefondsen. Ze zijn er en dat is hun grootste nut. Want normaal gezien moeten we ze nooit gebruiken.
De Belgische grootbanken zoals Dexia, KBC en nu BNP Parribas Fortis zijn in theorie veilig. Het mag dan wel wat rommelen op hun balansen en resultatenrekeningen. Deze bedrijven gaan in normale omstandigheden niet failliet. Om te beginnen omdat bijna geen enkele bank failliet is gegaan tijdens de crisis. Ten tweede omdat deze banken redelijk veilig beleggen. Indien u klant bent bij één van deze banken is er echt geen reden tot paniek. Het enige verschillen tussen al die banken is de aangeboden rente,de kosten en de services die ze bieden.
Wat dan met internetbanken? Wel Google die maar eens. Deutsche Bank is vergelijkbaar met BNP Parribas, een enorm grote en veilige Duitse bank. Rabobank is zowat de enige bank ter wereld die bijna geen last had van de crisis. En is het u al opgevallen dat de meeste ‘kleine bankjes op de hoek’ gewoon dochters zijn van grootbanken? Record, Fortuneo,….
Wat dan met Argenta en het Landbouwkrediet? Die laatste is de dochter van de Franse reus Credit Agricole. En die eerste is een gezond familiebedrijf. Adem rustig in en uit mensen. Onze banken zijn veilig.
En die onuitspreekbare banken? Als je onder de 100.000 euro blijft moet je geen zorgen hebben. Al vind ik zelf dat deze banken te mijden zijn. Het extra rendement die ze bieden is vaak de moeite niet waard. Wil je echt een hoger rendement moet je het niet gaan zoeken op de spaarrekening. Daarvoor zijn andere middelen voorhanden.
Misschien tot slot nog iets over het spreiden van geld over meerdere banken. Nutteloos in mijn ogen. Als morgen Dexia failliet gaat is KBC ook failliet omdat die verweven zijn aan elkaar. Misschien dat Fortis het overleeft, maar ik zou er geen geld op vergokken. Wat wel nuttig kan zijn is om bij één grote bank en één kleine bank te zitten. Maar je geld spreiden tussen meerdere grootbanken is kostelijk en maakt alles veel te ingewikkeld voor heel weinig return. Want vergeet niet dat je een lopende rekening nodig hebt om aan je spaargeld te kunnen. En we weten allemaal hoeveel geld lopende rekening kosten per jaar.